Aandacht voor historische waterputten bij reconstructie Kerkstraat

De Stichting Geschiedschrijving Nederweert heeft zich in een openbare brief gewend tot het gemeentebestuur van Nederweert.

Wat velen zich niet realiseren is dat zich onder de trottoirs van de Kerkstraat in cultuurhistorisch en archeologisch opzicht belangrijke oudheidkundige resten bevinden. Het betreft een tweetal zeer oude (openbare) waterputten die in het verre verleden, tot het midden van de vorige eeuw, dienst deden voor de publieke drinkwatervoorziening. Hun geschiedenis gaat volgens de overleveringen terug tot het jaar 693. Later werden zij bovengronds afgebroken en vervangen door gietijzeren dorpspompen, en nog recenter natuurlijk door de moderne drinkwatervoorziening. Eén put lag voor de St. Lambertuskerk en de andere (de zogenaamde Gorispomp) ongeveer ter hoogte van Lambertushof. De beide putten werden pas in de jaren ’60 van de vorige eeuw gedempt.

Het grote cultuurhistorische belang van de putten zit hem niet alleen in hun ouderdom en de rol in de legendevorming. Het gaat ook om hun belang als oude voorziening in een primaire levensbehoefte. Daarnaast gaat het hier om een sociale ontmoetingsplek en daardoor virtueel centrum van de oude dorpsgemeenschap. Op die manier vormen de putten een element in het ‘collectief geheugen’ van tastbare overblijfselen van de geschiedenis. Maar vormen zij ook een kleine bijdrage aan de toeristische aantrekkelijkheid van de dorpskern. Er is al zoveel van het dorpsschoon afgebroken en verdwenen, dat we zuinig moeten zijn op wat we nog hebben, ook al ligt het letterlijk onder onze voeten.

Nu de gemeente gaat beginnen met het ontwikkelen van de plannen voor de herinrichting van de Kerkstraat, waarbij ook de bestrating zal worden aangepast, doet zich een uitgelezen kans voor. In de openbare brief aan het gemeentebestuur vraagt de Stichting aandacht voor deze oude waterputten.

Op de eerste plaats zou de gemeente opdracht kunnen geven tot beknopt kleinschalig archeologisch onderzoek naar de exacte locatie(s) en bewaringstoestand van de waterputten.

Op basis van die resultaten kan men dan overwegen om de beide putten permanent zichtbaar te maken in de nieuwe bestrating, met speciale aandacht voor de voormalige put bij de St. Lambertuskerk. Bijvoorbeeld met een hardglazen afdekplaat of een markering in de nieuwe beklinkering. In combinatie met het nabijgelegen Rijksmonument “bi-j Siem” en de kerk ontstaat zo een mooi cultuurhistorisch ensemble. Bij de veelvuldige cultuurhistorische rondleidingen door de dorpskern ontvangt het verhaal van de waterputten altijd veel belangstelling, ook al is er bovengronds niets meer dat dit verhaal kracht bij zet. Er is nu de kans daar iets aan te doen, aldus voorzitter Alfons Bruekers van de Stichting Geschiedschrijving Nederweert in zijn brief aan het gemeentebestuur. Het is te hopen dat de leden van de gemeenteraad in de vergadering van 3 september dit verzoek kracht bij gaan zetten.