Op de vlucht

Het vluchtelingenthema is actueler dan ooit. Velen vragen zich af hoever gastvrijheid kán en móet gaan, en wat mensen daar individueel in kunnen betekenen. Voor sommigen is het een ver-van-mijn-bed-show. Voor anderen komt het dichtbij en roept het herinneringen op aan de Nederweerter situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Have en goed
Op vrijdag 10 mei 1940 moesten ongeveer 4000 Nederweertenaren vanwege de binnenvallende Duitse legers vluchten naar de Brabantse buurgemeente Someren. Natuurlijk was dat toen een georganiseerde evacuatie en was het menselijk leed in geen enkel opzicht te vergelijken met de huidige vluchtelingenproblematiek. Maar de context van oorlogshandelingen, gedwongen achterlaten van have en goed en de onzekerheden over de opvang was wel degelijk dezelfde.

Schoenen vol zand
Mijn vader Jean Bruekers (1923-2014) schreef op vrijdag 10 mei 1940 in zijn oorlogsdagboek:
Het is bijna niet vol te houden van de zware ontploffingen. Wij geven de kippen t hele kippenvoer wat we gisteren gekregen hebben, ’t waren 120 kg en schudden dit in grote bakken in ’t hok; de hond geven we een emmer water en een grote ketel voer. Wij kunnen niet eten van schrik en laten de al ingeschudde koffie op tafel staan. (…) Om acht uur sluiten we alles af, geven de sleutel aan Jean Saes die ook hulpgeleider is en vertrekken met vijf volgeladen fietsen naar Someren. Het wordt hoe langer hoe drukker met vluchtelingen en ondertussen dreunt het nog meer van de ontploffingen. (…) De Duitse vliegtuigen komen heel laag overvliegen. (….) De Boldersdijk is kurkdroog en de voeten en fietsen zakken heel onder het zand weg. De hele tijd moeten we de schoenen uitschudden omdat ze vol zand zitten. (…) Het is een stoet zonder einde van karren vol beddenrommel en kinderen en enige koeien erachter, volgeladen fietsen, kruiwagens, autopeds met een mand erop. (….) In Someren hebben we bijna geen stoel en tafels om te zitten. We moesten op twee stoelen planken leggen die we uit het bedje gehaald hadden om op te zitten en de pan met spek en brood staat op de grond omdat we geen tafel hebben. De inwoners zelf moeien zich nergens mee en laten ons zelf overal mee tobben.

Actualiteit
Jan Biezenaar was een van de geëvacueerden en fotografeerde de kilometerslange stoet vluchtelingen die over de Booldersdijk van Nederweert naar Someren trok. Zijn foto’s zijn – net als vele oorlogsdagboeken – bewaard gebleven in het archief van de Stichting Geschiedschrijving Nederweert en vertellen een aangrijpend beeldverhaal van nog maar 75 jaar geleden dat niets aan actualiteit verloren heeft.

Bron: Alfons Bruekers