Je zult maar lekker aan het klussen zijn bij het verbouwen van je pas aangeschafte huis. Boven de keldertrap haal je een oud stukje plafond weg. En dan valt je oog op een drietal inscripties die met timmermanspotlood op de gestucte muren zijn geschreven. Die verrassing overkwam Stefan Knapen van Staat 17, een paar dagen geleden.
Acrobatiek
Stefan nam meteen contact op met de Stichting Geschiedschrijving Nederweert. En al gauw bleek dat hij iets heel bijzonders had gevonden. Drie uitgebreide teksten op een vrijwel ontoegankelijke plaats in het trapgat van de kelder. Alleen met veel acrobatiek en kunstgrepen kan daar toegang worden verkregen. Alle drie de teksten zijn aangebracht door de schilders van het in 1932 nieuwgebouwde huis van Pierre Verscharen (bijgenaamd ‘Bloks Pierre’). We lezen daar onder andere: Jan Giesendorf 1 juni 1932 huis geschilderd in order van Pierre Verscharen. Verder hebben schilders meegeholpen de zoon van de firma H. Poell-Noblesse Frans Scheffers Wilh. Metsemakers – Weert. Verder nog een vrijwel onleesbare tekst die vermeldt dat het huis in de jaren 1931 en 1932 werd gebouwd. Maar het mooiste is toch wel de toevoeging: In die jaren van het Proces tegen de Moordenaars van Putbroek.
Talk of the town
De “moordenaars van Putbroek”, dat was voor onze grootouders decennialang groot nieuws. Bijna 90 jaar geleden werd Midden-Limburg geschokt door een gruwelijke moord. ‘Midsomer Murders’ was er niks bij vergeleken. Putbroek beleefde in 1931 een afgrijselijke en nooit helemaal opgeloste moord. Het was net zo’n veelbesproken en verafschuwd verhaal als decennia later de moord op president JF Kennedy zou zijn. De gebeurtenissen moeten dan ook veel indruk hebben gemaakt op de schilders Giesendorf en Poell, die blijkbaar bij het schilderproject op Staat betrokken waren. En let ook op de datum van de inscriptie, 1 juni is namelijk daags na de start van het grote proces tegen de moordenaars van Putbroek. Dat moet ook in Nederweert the talk of the town zijn geweest, zodat het vereeuwigd werd op de muur van het huis van Stefan Knapen.
Verbrijzeld
In een koude nacht op het eind van november 1931 werden in de Annendaalse bossen in Putbroek bij Echt-Susteren drie jonge stropers in koelen bloeden vermoord. Zij waren van dichtbij letterlijk ‘aan flarden geschoten’ en werden gevonden in een ondiep graf in het bos. Enkele dagen later werd een vierde slachtoffer gevonden, wiens hoofd met een hagelschot totaal verbrijzeld was. De verdenking van deze gruwelijke moordpartij viel al gauw op de medogenloze jachtopziener Hendrik van den Elzen, die was aangesteld als toezichthouder in de Annendaalse bossen, eigendom van Jonkheer van Aefferden. Van den Elzen en zijn zoon werd gevreesd en gehaat door de inwoners om hun strenge represailles tegen de plaatselijke inwoners, voor wie stropen een tweede natuur en levensnoodzaak was.
Proces
Op dinsdag 31 mei 1932 startte het proces tegen vader en zoon Van den Elzen bij de rechtbank in Roermond. Het trok enorme belangstelling en maar liefst 35 personen legden een getuigenis af. Het proces duur twee weken en leidde tot emotionele taferelen op de publieke tribune. De beide verdachten ontkenden schuld en pretendeerden van niets te weten. Op 14 juni volgde uitspraak: vader werd tot 15 jaar veroordeeld en de zoon tot 6 jaar gevangenisstraf. De straf viel lager uit dan de eis (levenslang) omdat de rechter moord niet bewezen achtte maar wel doodslag. Desalniettemin ging de zaak de geschiedenisboeken in als de Moord van Putbroek. Anderhalf jaar later, in 1934, legde de zoon alsnog een volledige bekentenis af en kwam hij vervroegd vrij.
Mysterie
Vader bleef zwijgen en moest zijn volledige straf uitzitten. Beiden keerden terug naar Posterholt waar zij weer werden opgenomen in de gemeenschap en tot de dag van vandaag begraven liggen. Bewijzen over zijn hoofdrol in de gruwelijke moordpartij waren er volop, maar vader van den Elzen nam zijn geheim mee in het graf. En zo blijft het toch nog altijd voor een stukje een mysterie en iets van een ‘cold case’. Die in Nederweert weer even tot leven kwam dankzij de oplettendheid van Stefan Knapen.
Alfons Bruekers
Stichting Geschiedschrijving Nederweert
Meer over de moordpartij van Putbroek is te lezen in: https://www.bidprentjesbank.nl/putbroek/drama.htm
Over de geschiedenis van het huis Staat 17 verscheen eerder in Nederweert24:
Er zijn nog geen reacties geplaatst