De Gouden Peelhelm

Een nieuw boek met nieuwe ontdekkingen over de Romeinse officiershelm uit de Peel

Bijna 1700 jaar lag de gouden helm van een Romeinse officier verborgen in het veen van de Deurnese Peel. Een ploeg turfstekers in dienst van de firma Steegh & Esser vond de helm in 1910 in het Zinkske vlakbij Helenaveen. Al meer dan 100 jaar spreekt de helm tot de verbeelding van velen. Beetje bij beetje geeft hij zijn geheimen prijs. Publicaties zagen regelmatig het licht en elke keer vertelden ze iets nieuws over deze belangrijke vondst. In 2010 is in Helenaveen het eeuwfeest van de vondst van het symbool van het dorp op grootse wijze herdacht. Huub Kluijtmans droeg hier aan bij met zijn boek E palude emergo. Uit het veen kwam ik boven. Kluijtmans, de zoon van de ‘ziener van de Peel’, presenteerde hierin de op dat moment bekende feiten en inzichten. Nu, tien jaar nadien, komt hij met een vervolg. Zijn boek De gouden Peelhelm, dat 1 oktober  aanstaande verschijnt, laat zien dat de helm wederom enkele van zijn geheimen heeft geopenbaard.

De Gouden Peelhelm

Direct na de vondst van de helm in 1910 bestond er bij het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) te Leiden grote belangstelling voor dit topstuk van de Nederlandse archeologie. Helaas ging de aandacht van de wetenschappers enkel naar het voorwerp zelf en de bijvondsten. Een belagrijk aspect van de archeologie vormen de vondstomstandigheden. Archeologisch onderzoek op de vondsplek in de Peel bleef achterwege. Holwerda, de onderdirecteur van het RMO, kwam niet verder dan het station van Deurne. Daar haalde hij de helm op, nadat het museum hem van een van de vinders en de gemeente Deurne gekocht had. Helenaveen deed hij niet aan en gunde zo de vondstplek geen blik waardig.

Een halve eeuw later beschreef museummedewerker Braat de helm en de andere vondsten voor het  eerst uitvoerig, maar hij slaagde er niet in alles te benoemen. Hierin kwam kort voor de eeuwwisseling verandering toen leerdeskundige Carol van Driel-Murray zich met het bij de helm gevonden leer ging bezighouden. Haar onderzoek gaf voor het eerst logische verklaringen voor de vele lappen leer. Zo blijken de grote stukken, waar Braat helemaal geen raad mee wist, fragmenten van een soldatentent te zijn. Het was bij de Romeinen gebruikelijk, dat bij het reizen de tent gebruikt werd als valies; elke krijger pakte hierin zijn spullen. Van Driel-Murray verbond hieraan ook haar theorie over het in het Peelveen  terechtkomen van de helm. De officier ging met pensioen en door het deponeren van zijn uitrusting, waaronder de gouden helm, in het Peelmoeras nam hij symbolisch afscheid van zijn vorige leven als legeraanvoerder. Een tot dan toe niet gehoorde theorie, die door archeologen en andere wetenschappers kritiekloos omarmd werd.

Huub Kluijtmans toont in zijn nieuwe boek onder meer aan, dat bij het onderbouwen van deze theorie op een onwetenschappelijke manier essentiële feiten uit 1910 niet in ogenschouw zijn genomen. Volgens hem dient niet eenzijdig aan deze theorie te worden vastgehouden. Het is moeilijk om exact te achterhalen wat er 1700 jaar geleden in de Peel gebeurd is. Er zijn meer mogelijkheden. Zijn voorkeur hierbij gaat nog steeds uit naar een gevecht tussen de Romeinse officier met Peelbewoners. In de voorbije tien jaar heeft hij de helm opnieuw bestudeerd. Daarbij vielen hem kenmerken op, die nog nooit door iemand nader bekeken zijn. Zijn bevindingen relateerde hij aan nieuwe kennis over de Romeinen. Hij ging hiermee de discussie aan met deskundigen. Dit alles resulteerde in opzienbarende conclusies die een onmiskenbare verbinding tussen de Peelhelm en de Romeinse keizer Constantijn laten zien. Hier nader vertellen over die conclusies en de relatie met Constantijn verklapt te veel. In het boek is het uitgebreid te lezen.

Vanaf 1 oktober 2020 is het in de boekhandel in de Peelregio en daarbuiten  te koop of te bestellen via de website van uitgeverij Aspekt te Soesterberg (uitgeverijaspekt.nl).