De macht van de getallen | Werner Bloemers

Door Werner Bloemers

Het is nu stil op straat, iets wat op zondagavond eigenlijk gewoon normaal is in Ospel. Ik was vanmiddag graag nog even een stuk of vier glazen achterover gaan drukken bij de Prins aldaar en later in de avond hetzelfde aantal bij de Kleine Winst in Nederweert. Om dan toch wel zeker een totaalbedrag van twintig euro kwijt te raken, heb ik het goed gedaan om deze haast lusteloze en onzichtbare zondag. Maar als ik dan bedenk dat ik vanmorgen de 200 meter in pakweg 25 seconden heb gerend en dat mijn club Feyenoord met drie-twee op het nippertje heeft gewonnen, ben ik een tevreden mens.

De circa 30 horecagelegenheden in de gemeente Nederweert zijn nog steeds gesloten totdat men in Den Haag beter weet wat er gaat gebeuren. Men zou op 11 november open gaan, maar dit wordt dus met 5 tot 6 weken verschoven. Een klein beetje beter nieuws las ik vanmiddag toen het aantal besmettingen weer aan het dalen was, 8740 (1-11-2020) tegenover gisteren 9819 (31-10-2020). Het aantal doden was vandaag 39, terwijl het er gisteren 51 waren. En zo kunnen we nog even doorgaan met vergelijkingen trekken tussen gisteren en vandaag.

Want elke dag kijk ik bewust of onbewust even hoe de stand van zaken is. De getallen hebben nu eenmaal een onweerstaanbare aantrekkingskracht. Hadden we niet in corona-tijd gezeten, dan hadden we ons brein wel ergens anders op gericht. Getallen zijn er immers altijd geweest en zullen er altijd blijven. Waarom denkt u dat het getal 14 voor Ajax zo bijzonder is, het getal 1970 voor Feyenoord, het getal 1988 voor PSV? En waarom is 9/11 voor de USA zo’n emotioneel getal, waarom geldt 39 voor het Heizeldrama en waarom is dat 85 voor het Noorse eiland Utoya?

Omdat de getallen macht hebben in ons brein. Kleine getallen worden overigens in het rechterdeel van het brein verwerkt en grote getallen in het linker. Ik probeerde dan ook een wiskundige en statistische benadering aan het corona-probleem te geven. Maar als ik aan wiskunde denk, denk ik vooral aan de bevlogen en immer sympathieke leraar Wim Gielen die ons dit lastige vak in vroeger dagen meester wilde laten worden. De sinus, tangens, cosinus en de legendarische Stelling van Pythagoras, die wij dan de Stelling van Gielen noemden. Ik snap er nog steeds weinig van, maar wil het zeker wel snappen. Wat was het toch een mooie tijd, toen in Eindhoven.

De recente hoge aantal besmettingen is dan voor mij ook een teken van een doorgedraaide Fibonacci-reeks (1+1+2+3+5+8+13+21 tot ontelbare waarden). De Fibonacci-reeks werd in 1202 bedacht door Leonardo van Pisa, bijgenaamd Fibonacci. In zijn boek Liber Abaci maakt hij kennis van deze reeks. Elk getal wordt opgeteld met het totaal van de vorige waarden, zodat je zeer grote waarden kunt krijgen als je niet ingrijpt. Want als je ingrijpt, zorg je ervoor dat er een trendbreuk ontstaat en dat daardoor ook het aantal corona-besmettingen, ziekenhuisopnames en overlijdens afneemt.

De macht van de getallen gaat echter verder. Van 1667 tot 1754 leefde de wiskundige en statisticus Abraham de Moivre. Het was hem opgevallen dat hij in de dagen voorafgaande zijn dood elke dag een kwartier langer sliep. En op de dag dat hij precies 24 aan een stuk sliep, overleed hij. Dat soort dingen gebeurt overal in wereld, dus zo bijzonder is dat niet. Maar het is echter wel een constatering dat de getallen meer en meer de eigenschap naar zich toetrekken dat wij van hen afhankelijk zijn. Abraham de Moivre had overigens ook de analytische meetkunde en de kansberekening (The doctrine of chances: a methode of calculating the probalilities of events in play) ontwikkeld.

Zo zijn wiskunde en statistiek dus wetenschappen die ons door deze tijd helpen. Denk je aan iets wat heel moeilijk is, dan zorg je ervoor dat je brein niet met corona bezig is.

Werner Bloemers