Wie jaren geleden ooit de sprookjestuin van Leo en Ria Koppens aan de Karissteeg in Nederweert heeft bezocht, zal onder de indruk zijn geraakt van de bosmonsters, draken, elfen, nimfen en andere buitenissige bewoners van hun tuin. Thema’s van alle tijden en windstreken, uitgebeeld met in hoofdzaak vergankelijke materialen als hout en takken. Of, zoals Leo het in een TV-interview met L1 ooit filosofisch uitdrukte: “Als er een eeuwigheid is, dan denk ik dat het de vergankelijkheid is die eeuwig is”.
Nederland en Engeland hebben een traditie van bijzondere en soms bizarre bouwwerken en creaties. Dergelijke bouwsels noemt men ook wel ‘follie(s)’, naar het Engelse woord folly. Dat betekent dwaasheid maar dat begrip doet geen recht aan de zaak. Het gaat om fantasierijke maar nutteloze, kunstig vormgegeven hersenpinsels met als enige doel decoratie en vermaak. In de meeste gevallen zijn het creatief geconstrueerde romantische ruïnes en grotten, of Anton Pieck-achtige objecten en groepen beelden. Er is zelfs een boek aan gewijd, onder de prikkelende titel ‘Voor de gek! Follies in Nederland’. In de gemeente Nederweert zijn er diverse oude en jonge voorbeelden van te vinden. Een vrij nieuw en geslaagd voorbeeld is de ruïne-achtige tuinmuur van Boomkwekerij Paul Janssen op het adres Budschop 34.
Beeldentuin
Een ander en helaas verdwenen voorbeeld was de sprookjesachtige beeldentuin van meubelmaker Jean Bruekers aan de Kerkstraat 57. Het was daar in die gigantisch grote lommerijke tuin in de jaren ’60 een ‘Efteling’ in mini-formaat. Her en der stonden meer dan manshoge betonnen beelden van reuzen, fabeldieren en kabouters. Creaties van diens hand zijn wel nog steeds te bewonderen zoals bijvoorbeeld in de vorm van betonnen fantasiefiguren op de geveltop van het monumentale huis Kerkstraat 64, naast de St. Lambertuskerk, dat ooit zijn eigendom was. De oudste follie is ongetwijfeld de romantische kasteelruïne in de tuin van een huis aan Brugske. Die werd gebouwd omstreeks 1915 door de veelzijdige huisarts George Schmidt. Deze nazaat van een geslacht van beroepsmilitairen was zeer getalenteerd en behalve medicus stond hij plaatselijk ook bekend als romantisch dichter, musicus en dirigent. Hij bouwde de ruïne in zijn achtertuin voor het toneelgezelschap van ‘zijn’ Harmonie Wilhelmina. Het follie-kasteel diende als decor voor de openluchtvoorstellingen met stoere titels als “Held en martelaar”. Het bestaat nog steeds en is tegenwoordig een gemeentelijk monument.
Floris
Lange tijd was er nog een tweede follie-kasteel in Nederweert. Het stond in de diepe achtertuin van mijn ouders aan de Bredeweg 32. Het begaanbare miniatuurkasteel met twee verdiepingen, kantelen, torenspitsen, open haard en een wenteltrap was gebouwd uit natuurstenen restanten van oude gebouwen en kasseien van de voormalige keibestrating van de Kerkstraat. Er werd drie jaar aan gebouwd (overigens zeer tegen de zin van de gemeentelijke opzichter, die nogal scepsis had over zo’n opgeleukt ‘tuinschuurtje’) en op 23 augustus 1965 werd de officiële ‘laatste steen’ gelegd. Ondanks de ietwat verborgen ligging in een particuliere tuin heeft het ‘Kestieëlke’ veel bekendheid verworven. Het was op de eerste plaats een geweldige speelplek voor de buurtjeugd. In de jaren zestig en zeventig (geïnspireerd door de populaire TV-serie “Floris” in 1969!) werd het jaarlijkse traditie dat de klassen van de kleuterschool en de laagste groepen van de basisschool bij wijze van afsluiting van het schooljaar een excursie naar het kasteel maakten. In colonne liepen de schoolkinderen klasgewijs onder begeleiding van meester, juffrouw of zuster dan naar de Bredeweg. Maar net als in de tuin van Leo Koppens sloeg ook hier de vergankelijkheid toe. In de jaren negentig werd de tuin onteigend voor de woningbouw. De gemeente liet het kasteel afbreken ten behoeve van de oprukkende nieuwbouw. Maar de herinneringen van het bezoek aan het tuinkasteel staan gegrift in het geheugen van honderden Nederweertenaren.
Alfons Bruekers,
Stichting Geschiedschrijving Nederweert
Het ‘kasteel’ in de tuin aan de Bredeweg. Vele Nederweertenaren bewaren hier een jeugdherinnering aan. Foto familie-archief Bruekers.
2 Reacties
Geef een fantasievol iemand een troffel, cement en genoeg stenen en hij/zij bouwt een droomkasteel en er zijn genoeg lui die dat deden en nog steeds doen, want overal in de wereld staan deze fantasie bouwsels, niet zelden zo groot dat je er in kunt wonen.
Ria,
Het “Kestieëlke” gebouwd door dokter George Smidt is gebouwd in het jaar 1902 en staat in de achtertuin
aan Vijftien 8.
Ik ben geboren aan Vijftien 8 in 1958 en mijn vader en mijn moeder hebben het “kestieëlke” in 1958 zelfs wit geschilderd, waar ik nog een foto van heb. Mijn vader gebruikte het als zijn schuurtje en ik als kind speelde er. Ik heb het altijd heel bijzonder gevonden dat mijn ouders er gewoond hebben.