Zorgen over verdroging tijdens tweede Ecotop Peelvenen

Op zaterdag 28 januari vond in de Dorpsherberg te Ospel de tweede ‘Peelvenen Ecotop’ plaats. Peelvenen Ecotop is een symposium waar veldbiologen uit Brabant en Limburg, zowel professionals als amateurs, elkaar treffen om de resultaten van hun onderzoeken te tonen aan een groter publiek.

Peelvenen Ecotop

De eerste editie van dit Provincie overstijgend Symposium over natuur en landschap in de Peelstreek was in 2019. Vanwege corona vond de tweede editie pas in 2023 plaats. Gelukkig was er veel belangstelling en was de zaal – met 150 deelnemers – uitverkocht. Ze werden verwelkomd door Mw. Birgit Op de Laak, burgemeester van Nederweert en Dhr. Geert Gabriels, Gedeputeerde Natuur van de Provincie Limburg. Het thema van De Peelvenen Ecotop 2023 was: “De Peelvenen en de relatie tussen landbouw en natuur.”

Het evenement bestond uit twee onderdelen; een ochtendprogramma met diverse presentaties door experts en ’s middags konden de deelnemers mee op excursie in het nationaal park De Groote Peel. De onderwerpen van de presentaties waren zeer divers: ‘De Peel, van gatenkaas naar hoogveen’, ‘Van veenlandschap naar veenput en weer terug?’, ‘Libellen in de Pelen’, ‘Vogels in de Pelen’, ‘Van de Peel naar Zuid-Afrika, trekroute en overwintering van spotvogels’ en ‘Bestandsontwikkeling van weidevogels rond de Peelvenen’.

Tijdens de eerste twee presentaties, respectievelijk door Piet van Munckhof en Gert-Jan van Duinen werd duidelijk dat water en waterbeheer van essentieel belang is voor hoogveenregeneratie. Terreinbeheerder Staatsbosbeheer en waterschappen zetten zich in om water in het gebied vast te houden. Sinds 2018 zijn er – in het kader van Life+ Peelvenen – veel hydrologische maatregelen genomen om dit doel te bereiken. Helaas hebben we de afgelopen jaren te maken gehad met enorme droogte en is er – ondanks die inspanningen – toch sprake van verdroging van het gebied. Libellenexpert Jan Slaats gaf tijdens zijn presentatie aan dat – onder andere door deze verdroging – de libellenstand in de Peelvenen de afgelopen 25 jaar met maar liefst 95% is afgenomen. Sommige soorten zijn zelfs volledig verdwenen. Ecoloog Boena van Noorden heeft een baanbrekend onderzoek gedaan naar het trekgedrag van de spotvogel. Dit onderzoek was noodzakelijk vanwege de afname van deze rode lijstsoort in zowel het agrarische landschap als in het Mussenbaangebied. Het gaat niet goed met sommige broedvogels in De Groote Peel. Dat is de conclusie die Bas Hissel van Sovon Nederland trok naar aanleiding van meerjarig onderzoek. Tijdens zijn presentatie werd vooral duidelijk dat met name de watergebonden soorten zoals dodaars, watersnip, porseleinhoen en de roerdomp in kleinere aantallen of zelfs afwezig zijn. Dramatisch is de achteruitgang van de weidevogels in de randzones en agrarische gebieden rondom De Groote Peel, vertelt Willem Maris tijdens zijn presentatie. Alle soorten laten een afname zien. Ondanks de grote inspanningen via agrarisch natuurbeheer komen er de laatste jaren – mede als gevolg van de extreme droogte – vrijwel geen jonge vogels tot volwassenheid. Als het de komende tijd niet lukt meer regenwater in het gebied vast te houden zullen de weidevogels verdwijnen.

Het Nationaal Park De Groote Peel is een hoogveengebied van allure en aangewezen als Natura 2000 gebied. Door de bijzondere natuurwaarden die in en aan de rand van de Groote Peel aanwezig zijn is het gebied een belangrijk broed-, leef- en rustgebied voor bijzondere vogelsoorten, waarbij ook de omstandigheden in het aangrenzende cultuurland van belang zijn.

De Peelvenen-Ecotop 2023 is een initiatief van het Overlegorgaan Nationaal Park De Groote Peel in samenwerking met het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg, Natuurrijk Limburg, Vogelwerkgroep Nederweert, Vogelwerkgroep De Peel/IVN Asten Someren , Staatsbosbeheer en Stichting Koekeloere. Voor meer informatie kijk je op de website.