Het krimpen van de hippocampus: hoe is het mogelijk

Naar aanleiding van mijn column van vorige week heb ik veel berichtjes binnengekregen met vragen over hoe het nu precies zit met het krimpen van de hippocampus. Terwijl het een relatief bekend fenomeen is, is er dus ook nog veel onwetendheid over. In dit column ga ik je uitleggen hoe dit mogelijk is.

Myrthe Pellemans

Het limbisch systeem
Om te kunnen begrijpen hoe het krimpen van de hippocampus werkt is het handig om eerst helder te hebben wat het limbisch systeem is. Het limbisch systeem bestaat uit een groep hersenstructuren in de grote hersenen. De hippocampus en de amygdala vallen onder andere hier onder. De groep hersenstructuren zijn betrokken bij meerdere processen die vanuit het limbisch systeem worden aangestuurd. Waar ze bij betrokken zijn, zijn onder andere: jouw emoties, jouw emotioneel geheugen, de emotieregulering, motivatie en genot.

De hippocampus en de amygdala
De hippocampus is een belangrijk gebied in de hersenen met als functie:

• De opslag van informatie
• De ruimtelijke oriëntatie
• Het controleren van gedrag dat van belang is voor de overleving

De amygdala is daarin tegen een klein amandelvormig deeltje in de grote hersenen. De amygdala speelt een grote rol bij het verwerken van binnenkomende zintuigelijke informatie zoals een gezichtsuitdrukking van een persoon. Wanneer deze zintuiglijke informatie binnen komt wordt deze gekoppeld aan een emotie. De emoties die je in zo een soort situatie kunt ervaren wordt vanaf dat punt opgeslagen in jouw geheugen. Doordat deze emotie opgeslagen wordt in jouw geheugen zul je diezelfde emotie in een soortgelijke situatie weer opnieuw voelen en beleven.

Wat gebeurd er bij (langdurig) stress?
Als mens komen we allemaal wel eens in een stressvolle situatie/periode terecht. Deze stressvolle situatie/periode kan een aanslag zijn op jouw amygdala en hippocampus. De amygdala verhoogt namelijk de aanmaak van adrenaline, noradrenaline en cortisol; oftewel, stresshormonen. Wanneer dit van korte duur is is dat vervelend, maar gebeurd er nog niet zo heel veel behalve dat je wat onder spanning staat bijvoorbeeld. Als de stress chronisch/langdurig wordt is het een ander verhaal. De amygdala blijft op deze manier voortdurend stresshormonen zoals cortisol produceren. Doordat dit continue geproduceerd wordt kan de frontale lob in jouw brein en ook jouw hippocampus beschadigd raken. De hippocampus krimpt tijdens deze langdurige stressperiode en de beschadigde frontale lob verliest zijn remmende werking op de amygdala. Wanneer de hippocampus krimpt en de frontale lob de amygdala niet meer kan remmen wordt de amygdala overactief. Met als gevolg dat je continue aan staat en continue op je hoede bent voor mogelijk gevaar. Ook kan een overactieve amygdala zorgen dat jij je continue vermoeid, angstig en neerslachtig voelt en dit kan zich ook uiten in paniek aanvallen.

Atrofie van de hippocampus
Een krimpende hippocampus wordt officieel gezien een ‘atrofie van de hippocampus’ genoemd. Dit is een woord wat je na het lezen van dit column mag vergeten. Een atrofie van de hippocampus is letterlijk een beschadiging van de hippocampus doordat je langdurig aan het stresshormoon cortisol bent blootgesteld. Die lange tijd dat de amygdala cortisol is blijven produceren heeft de hippocampus enorm hard moeten werken om de cortisolspiegel weer terug op een normaal niveau te brengen. Je kunt je voorstellen dat dit lastig gaat als de amygdala overactief blijft. Doordat de hippocampus zo hard moet werken sterven de zenuwcellen van de hippocampus af met als gevolg dat de hippocampus krimpt.

Wanneer je in een toxische/narcistische relatie zit, wanneer je hevig trauma hebt meegemaakt zoals een hevig ongeluk/oorlogsramp/seksueel misbruik/aanranding/verkrachting enzovoort ervaar je vaak langdurige stress. Dit zijn dan ook allemaal situaties waarin jouw hippocampus kan krimpen door het overmatige level aan cortisol door de overactieve amygdala. Het fenomeen is dan ook helemaal niet zo raar. Zowel angst als stress doet meer met jouw hersenen dan dat je je misschien voorheen hebt kunnen voorstellen.

Het kan zo zijn dat jij als lezer momenteel veel stress ervaart. Misschien kamp je zelfs wel al een tijdje met paniekaanvallen. Je zit in een vicieuze cirkel en het lukt je niet om hieruit te komen. Heb je hulp nodig om de verandering hierin aan te brengen? Neem dan eens een kijkje op mijn website. Ik kijk graag met jou mee.

Je mag ook altijd eens contact met mij opnemen door te appen of bellen naar 06-83788636 of mailen naar info@myrthepellemans.nl.

Liefs, Myrthe

Mocht je het interessant vinden om hier eens verder naar te kijken dan kunnen de volgende linkjes interessant voor jou zijn:

• Onderzoek wat langdurige stress en trauma met jouw hersenen doet via deze link.
• Hoe narcistisch misbruik jouw hersenen kan manipuleren via deze link.

In de rubriek ‘bewustwording’ schrijft Myrthe Pellemans over haar werk, deelt ze haar ervaring, geeft ze tips en tools zodat jij weer verder kunt in jouw leven en nog veel meer. Myrthe is aangesloten bij beroepsvereniging CAT Collectief. In haar praktijk kun je terecht voor trauma verwerking, persoonlijke ontwikkeling en nog zo veel meer. De praktijk van Myrthe is gevestigd in Cwartier in Weert en de sessies zullen dan ook daar plaatsvinden. Ben je nieuwsgierig geworden? Neem dan eens een kijkje op haar website of neem een kijkje op haar Instagram.