Tijdreis: Lambertushof Nederweert

Op veler verzoek weer een oude aflevering van ‘Tijdreis Nederweert’. Ditmaal met als thema het hart van de dorpskern, door Gerard Kessels in zijn columns altijd mysterieus ‘Het Oude Dorp’ genoemd. Alfons Bruekers nam een duik in het archief en Ton Frenken leverde de bijbehorende foto van de moderne situatie.

Tijdreis: Lambertushof Nederweert

Pannendak
De oude foto is vervaardigd door Jef Kirkels. Het moment van opname is vrij precies te bepalen: oktober 1961. Dat was namelijk de maand waarin het oude café van Wiel van Ciske (van Deursen) werd afgebroken. Dat is op de foto goed te zien: het pannendak is al verwijderd en het trottoir is afgezet om voetgangers te beschermen tegen vallende pannen. Het café werd afgebroken met het oog op de aanleg van een groot kerkplein. De realisatie daarvan bleek om allerlei redenen een zaak van lange adem en pas in 1990 werd gestart met wat nu Lambertushof heet.

Inferno
Behalve de St. Lambertuskerk is ‘Bi-j Siem’ (Kerkstraat 56) de enige constante factor. Op deze plaats stond al in 1547 een herberg en inmiddels wordt daar al bijna 500 jaar ononderbroken bier geschonken. Daarmee is dit vermoedelijk het langst in bedrijf zijnde horecapand van Nederland. Het huidige gebouw, een rijksmonument, werd in 1659 herbouwd. Dat jaar was het grote rampjaar van Nederweert. Op 2 juni van dat jaar sloeg de bliksem in de torenspits. Die viel als een brandende fakkel op de huizen en legde in één nacht 28 huizen in de as. Dit was het ‘towering inferno’ van 1659. Het rampjaartal staat nog steeds met smeedijzeren cijferankers in de straatgevel afgebeeld als een eeuwige herinnering aan deze desastreuze gebeurtenis.

Carbid
Uiterst rechts het in 1969 afgebroken huis van de familie Moonen. Rika Wijen vestigde zich daar in 1926 als hoedenmodiste. Ouderen herinneren zich nog de etalage met dameshoedjes. Daarvóór was er de smederij Vullers gevestigd. De smid, W. Vullers, droeg als bijnaam ‘Rowwen Guul’. Een legendarische dorpsfiguur die de Nederweerter ‘Rowwen Haeze’ had kunnen zijn. Hij was niet al te fijnbesnaard en maakte zich onpopulair bij het kerkbestuur. Dat kwam doordat hij een keer tijdens een sacramentsprocessie een met carbid gevulde kanonsloop tot ontploffing bracht. Daarmee werden zowel de devotie als de relatie met de kerk langdurig verstoord.

[image-comparator left=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2018/11/lambertushof-oud.jpg” right=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2018/11/lambertushof-nieuw.jpg” width=”100%” classes=”hover”][/image-comparator]

Verzinkerij
In het witte huis met de poort bevond zich de smederijwinkel van Fons ‘de Smeed’ Bruekers. Hij had zich daar in 1921 gevestigd samen met zijn uit de Duitse grensplaats Karken afkomstige eega Antoinetta Peters. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen er achter de woning behalve de smederij ook een verzinkerij en constructiewerkplaats, onder de naam Gebroeders Bruekers Nederweert. In 1989 volgde op initiatief van het gemeentebestuur afbraak van dit historische, uit 1660 daterende huis. Daarmee was het aanzicht van de historische straatwand definitief verloren. Of dat een wijs besluit was? Daarover moet iedereen zelf oordelen.

Strafblad
Het huis van smid Bruekers had een lange historie. De beruchtste bewoner was herbergier Hans de Hoendervanger, een van de grootste criminelen uit de geschiedenis van Nederweert. Hij woonde hier tussen 1590 en 1594, dreef er een herberg en had een strafblad van hier tot Weert. Hij was stalker, pedofiel, dief, rover, huisvredebreuker en verkrachter. Zijn ‘handelsmerk’ was dat hij bij zijn inbraken in de huizen steeds zijn behoefte deed in moespotten, boterkarnen en biertonnen. In januari 1595 werd hij door het plaatselijk gerecht veroordeeld tot de dood door onthoofding. Met een zwaard zou men door zijn hals slaan waarna het onthoofde lichaam op een wagenrad ten toon zou worden gesteld. Aldus geschiedde. Dat was het roemruchte einde van Hans de Hoendervanger.

Straatbeeld
De verschillen in het straatbeeld tussen de oude en de nieuwe foto zijn talrijk. Leilinden, fietsrekken, winkelreclames en uithangborden domineren tegenwoordig het dorpsdecor. De natuurstenen straatkeien verdwenen in het midden van de jaren zestig. Het vrije tweerichtingsverkeer moest nog niet lang geleden éénrichtingsverkeer worden. Veel van toen is er niet meer en daar moeten we vooral ook niet te sentimenteel over doen. Gelukkig hebben we de foto’s nog.

Tekst en copyright: Alfons Bruekers | Erfgoedgemeenschap Nederweert
Foto: Ton Frenken

De Erfgoedgemeenschap Nederweert is het collectief van vier organisaties die actief zijn op erfgoedgebied in Nederweert: Stichting Geschiedschrijving Nederweert (SGN), Stichting Regionaal Archeologisch Bodem-Onderzoek (STRABO), Geschied- en Oudheidkundig Genootschap De Aldenborgh en Stichting Cultuurhistorische Publicaties voor de regio Weert. Hun doel is het stimuleren van de belangstelling voor, en het behoud van erfgoed in de gemeente Nederweert. Door middel van lezingen, excursies en publicaties. Daarbij wordt ook het zogenaamde immateriële erfgoed niet vergeten, zoals dialect, genealogie, historische tradities en folklore.