Het houden van koeien zit in onze natuur

Natuur en landbouw, vrienden of vijanden? Jos Berends van Stichting Limburgs Landschap en de jonge melkveehoudster Gerie Pouwels uit Weert zijn het onomstotelijk met elkaar eens: vrienden. De hoogste tijd, vinden zij, om eens kennis te maken. Zo wil Jos Berends wel eens weten hoe dat zit tussen boeren, natuur en die bijzondere passie voor het vak. Een gesprek tussen Gerie en Jos.

zo spreekt de passie van Gerie en Jos

Jos: Ik luister nu een poosje naar jouw verhaal en zie een bepaalde twinkeling in je ogen als je over de koeien praat. Ontzettend mooi om te zien
Gerie: “Dankjewel! We verzorgen onze dieren ook met zoveel liefde en passie, dat het misschien wel zonde is, dat onze melk anoniem en op één grote hoop verdwijnt.”
Klopt het dat ik hier een bepaalde ambitie hoor doorklinken?
“Ja. Ik zou het liefst met ons relatief klein bedrijf tussen de grotere bedrijven, toegevoegde waarde willen creëren. Hierbij denk ik aan zelf zuivel verwerken of het exploiteren van een boerderijwinkel.”
Ik wil je niet ontmoedigen, maar een aantal winkels en kaasboerderijen is jou in deze regio al voorgegaan
“Klopt, maar ik wil me onderscheiden door te focussen op een duidelijke relatie tussen voeding voor de mens en voeding voor het dier. Zo is calcium bijvoorbeeld heel belangrijk voor oudere mensen en jongeren. Een bepaalde vetzuursamenstelling in de melk kan ook bijdragen aan onze gezondheid. Dus mijn uitdaging is om te kunnen sturen bij diervoeding, zodat dit een nog gezonder product oplevert voor mensen.”
Dat is geen markt die voor de hand ligt. Vanwaar deze specifieke interesse?
“Als gevolg van een beknelling in mijn darmen, kon ik een tijd lang voeding niet goed verdragen. In die tijd ben ik heel erg bezig geweest met wat mijn lichaam wel en niet kon verdragen. En toen was de link tussen voeding voor mens en dier al snel gelegd.”
Dat is een ontzettend mooie drive, maar je moet natuurlijk wel je boterhammetje hiermee kunnen verdienen…
“Mijn passie voor koeien voert inderdaad de boventoon. Maar uiteraard wil ik naar een positie in de markt zoeken die rendabel is. En het antwoord op de vraag hoe, dat moet ik nog zien te vinden.”
Jij kiest bewust voor het kleinschalige, hoe kijk je dan aan tegen melkveehouders die bewust groeien?
“We leveren met z’n allen op onze eigen manier een bijdrage aan de wereldwijde voedselvoorziening. Op deze manier kunnen miljoenen consumenten gebruik maken van zuiveldranken, kindervoeding en kaas. En dat zie ik ook als een belangrijke taak voor de Nederlandse melkveehouderij, nu en in de toekomst. Daarbij heb ik veel respect voor de grotere bedrijven. Als je groeit, ga je met personeel werken en dat is hartstikke knap. Je gaat je bedrijf van een afstandje managen.”
En jij bent iemand die er zelf bovenop wilt zitten en de dingen zelf wilt voelen
“Precies.”
In de natuur zie je een soortgelijke ontwikkeling, want wij sturen ook op afstand
“Sturen en natuur lijkt een gekke combinatie. Zo hoor ik mensen regelmatig zeggen dat het beheren van natuur een kwestie is van vooral laten liggen en laten groeien. Denk jij dat dat kan? Dat je met niks doen de natuur kunt beheren?”
De natuur zijn gang laten gaan, is eigenlijk een achterhaalde visie
“Hoezo?”
De omgeving verandert, de wensen en eisen aan diezelfde omgeving veranderen en daarmee ook de natuur. Zo kan niet alles in het wilde weg blijven groeien en bloeien. Als je niet ingrijpt, dan ga je bepaalde dingen zoals planten en dieren missen. Daarom sturen wij ook, weliswaar op gepaste afstand. Zo hebben we terreinen ingericht waar de natuur zijn gang kan gaan met wat aanvullend beheer. Denk hierbij aan het maaien of het weghalen van opslag van bomen en struiken voor vlinders. Die rijkdom willen we zolang mogelijk in stand houden.”
“Je hebt net naar mijn toekomstplannen geluisterd, zijn er volgens jou mogelijkheden voor mij om natuur voor ons bedrijf te benutten?”
Jazeker! Als je naar het Weerterbos kijkt, dan zie je dat we oude vennen hebben hersteld en fosfaatrijke bodems hebben weggeplagd. Je gaat dan naar een mooie basis terug. Hierop is dan weliswaar geen productie, maar er groeit wel het een en ander. Misschien wel natuurlijke ingrediënten die je voor kaas kunt gebruiken.
“Zulke dingen wil ik echt ontdekken en onderzoeken, want ideeën van anderen bezorgen mij weer een hoop inspiratie.”
Zo zie je maar natuur en landbouw kunnen hand in hand gaan
“Je had het net over de rijkdom van het Limburgse landschap. Ik denk dan ook aan koeien in het weiland. Niets is zo mooi als je tijdens een wandeling de dieren ziet staan. Een echt genietmomentje.”
Over genieten gesproken. Als ik vanuit hier jullie stal inkijk, dan zie ik ook een mooie biotoop voor zwaluwen.
“Klopt, we zijn ook mensen die echt bezig zijn met vogels. Zodra de zwaluw zich voor het eerst laat zien, hoor ik mijn vader al van ver roepen: Gerie, ze zijn er weer!”
Dat doe ik ook zodra ik de eerste Koekoek hoor of Kraanvogel zie. Maar je noemde net even je ouders. Neem je hen ook mee in je toekomstvisie?
“We zijn een echt en hecht familiebedrijf waarbij mijn vader graag vasthoudt aan tradities. Maar onze omgeving, kennis en inzichten veranderen. Daarom stel ik regelmatig de vraag: waarom proberen we het niet eens op een andere manier? Geer, zegt mijn vader dan, daar heb ik nooit zo bij stilgestaan. Simpelweg om de reden dat we dat altijd op die manier hebben gedaan. Maar gelukkig zijn mijn vader én moeder flexibel, luisteren ze naar mijn mening en stellen ze zich open voor mijn visie.”
Ik heb er in ieder geval alle vertrouwen in dat je er iets succesvols van gaat maken. Het zit duidelijk in je natuur….

Gerie en Jos

Gerie (21) zit momenteel op de HAS Hogeschool in Den Bosch en volgt de opleiding Dier- en veehouderij. Na het afronden van de opleiding wil ze nog twee jaar verder studeren aan de Wageningen Universiteit waar ze zich verder wil specialiseren in voeding. Haar droom is om de boerderij ooit over te nemen en dan te focussen op waarde toevoegen aan het product melk.

Jos is disctrictsbeheerder Midden-Limburg bij Stichting Limburgs Landschap waar hij onder meer verantwoordelijk is voor de uitvoering van alle beheersactiviteiten en beoordeling van (planologische) ontwikkelingen rondom het Weerterbos. Verder draagt hij samen met collega’s en agrarisch ondernemers de zorg voor praktisch natuurbeheer, publieksactiviteiten en het begeleiden van vrijwilligers.