Spatjes?

Spatjes zijn maniertjes om tegen de gevestigde orde aan te schoppen. Vaak gebruikt in een vragende korte zin, geheel bestaand uit één enige naamwoord. Het zijn acties zoals die van een rebelse 10-jarige die niet wil douchen, een dominante herder die niet wil gaan zitten en een gezaghebbende gevangene tegen een brutale nieuwkomer die zijn pudding niet afgeeft. 
Je wilt geen spatjes hebben bij de verkeerde. De vraag ‘Spatjes?’ is als een waarschuwingsschot in een dreigende situatie, een brandende lont in een ton vol cellulosenitraat. Bij negatieve gevolgen van spatjes worden fysieke verminkingen dan ook zeker niet geschuwd. Spatjes hebben de tendens pijnlijk af te lopen.

Er zijn tegenwoordig heel wat figuren met spatjes. In de voetballerij zijn spatjes frequent aanwezig, en zo ook in politieke kringen zijn er nogal wat opruiende stemmingsmakers die hun smerige verbale derrie over gewillige dommeriken uitspuwen. Spatjes hebben ze als buiten hun straatje vegen, en wanneer vervolgens de poep de ventilator raakt (Amerikaans gezegde; when the shit hits the fan), niet thuis geven. Het zijn vergeelde plekjes gras in het politieke landschap. Relschoppertjes met een colbert en microfoon. Maar ze hebben wel een mooie blauwe stropdas om, dat scheelt dan weer.

Spatjes zijn er ook in kleinere mate. Spatjes komen voor in de vorm van stille scheten bij een bezoekje aan de apotheek (lange rij, iedereen moet lang wachten). Het zijn de senioren die stiekem nóg langzamer lopen dan ze kunnen (‘Je hebt niet lang meer dus loop eens door’- Theo Maassen, 2004).
Het zijn kleine dingen als razendsnel de laatste bitterbal pakken op het schaaltje en iedereen dan glunderend aan zitten kijken. Gewoonweg sociaal-onacceptabele acties. Gewoon lullige dingen die alleen uitgevoerd worden door lullen van de bovenste plank.

Groot lichtpunt is dat er altijd opgetreden wordt tegen spatjes. Spatjes blijven niet onbeantwoord, laat staan vergeten. Het gevolg is er snel. Zo snel als een stel Ethiopiërs die de laatste kip in het dorp achternajagen. Snel als Argentinië met een bal.
De meeste spatjes worden afgeleerd. Er is meteen reactie. Klap voor je kop met die bitterbal erin, schouderduw tegen gniffelende oma’s die hun kromme tred nog een tempo verlagen en, last but least natuurlijk die politici die spatjes pretenderen te hebben. Hebben is één ding, ze daadwerkelijk waar maken is het tweede.