Eikenprocessierups

De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder. Ze legt haar eitjes vooral in de toppen van eikenbomen waar ze overwinteren tot april. In 2019 lag de piek voor het uitkomen van de eitjes ongeveer op de helft van de maand juni. Er kunnen echter al vanaf half april tot eind mei rupsen worden gesignaleerd. De eerste jonge bladeren en knoppen aan de eik dienen als voedsel voor de rupsen.

Wanneer de rupsen uit de eitjes komen, hebben ze nog geen brandharen. Pas een aantal vervellingen later, ook wel het vierde larvestadium, komen de groepjes rupsen samen. Zij vormen massaal grote nesten op de stam en zijtakken van de eikenboom. Rupsen vervellen drie keer, daarna krijgen ze brandharen. Vaak is dit rond de tweede helft van mei.

Doordat de eikenprocessierupsen in soms wel enkele honderden miljoenen bij elkaar leven op een eikenboom, zorgt dit voor veel brandharen en dus ook veel overlast. Eikenprocessierupsen zijn ongevaarlijk voor mensen, maar de zogenaamde brandharen op de rug van de rupsen kunnen wel gezondheidsklachten veroorzaken. De haren komen namelijk gemakkelijk in de lucht terecht en kunnen zo irritatie opleveren aan de huid, ogen en luchtwegen. Ook als de rupsen verpopt zijn, kunnen de brandharen uit de nesten nog veel ongemak opleveren voor de mens.

Herkenbaarheid
Eikenbomen met eikenprocessierupsen zijn te herkennen aan de specifieke nesten op de stammen of dikkere takken. De nesten zijn dichte spinsels van vervellingshuidjes met brandharen en uitwerpselen. De rupsen gaan ’s nachts in processie op zoek naar voedsel in de toppen van de boom. 

Klachten
Wanneer je huid in aanraking komt met de brandharen van de eikenprocessierups, kunnen er klachten ontstaan. De brandharen zijn zo klein dat je ze niet kunt zien. Door trillingen van het verkeer of door de wind die de haren uit nesten blaast kunnen de brandharen tot wel 50- 100 meter verspreid worden. Bij contact met brandharen dringen ze gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen. Dit veroorzaakt binnen een paar uur klachten zoals:

• Jeuk
• Bultjes of blaasjes op de huid
• Een rode huid
• Rode, dikke en soms ontstoken ogen
• Irritatie aan de luchtwegen

Belangrijk is om de haren eerst goed te verwijderen voordat je de huid gaat behandelen. Dit kun je het beste doen door met plakband deppende bewegingen te maken op de huid, waardoor de haren aan het stuk plakband blijven plakken.

Behandeling & tips
De volgende adviezen helpen het contact met de brandharen te voorkomen en klachten zo veel mogelijk te vermijden: 

• Zorg dat uw hals, armen en benen bedekt zijn.
• Vermijd direct contact met rupsen, (oude) brandharen, spinselnesten en vervellingshuidjes.
• Vermijd wegen waar eikenbomen met processierupsen staan. Ook bomen met oude nesten kunnen gevaarlijk zijn. De achtergebleven brandharen kunnen alsnog verwaaien.
• Brandharen kunt u uit kleding verwijderen door ze grondig, bij voorkeur op 60ºC, te wassen.
• Ga niet krabben of wrijven!

Wat te doen bij hevige jeuk?
Bij hevige jeuk kan een zalf of crème met menthol, aloë vera of calendula verlichting geven. Dit kunt u zonder recept in de apotheek kopen. Meestal verdwijnen de klachten binnen enkele dagen tot twee weken.

Wanneer contact opnemen met de huisarts?
Bij oogklachten wanneer u in de buurt bent geweest van de eikenprocessierupsen of bij ernstige allergische klachten, zoals benauwdheid, dikke oogleden, dikke lippen of een dikke tong.

Meer weten?
Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid of de geneesmiddelen die je gebruikt? Of wil je weten wat jouw Alphega apotheek op een ander vlak voor je kan betekenen? Loop dan eens vrijblijvend bij Alphega apotheek Nederweert binnen, wij staan je graag te woord!

Tot de volgende keer,

Jack JF Naus, apotheker Alphega apotheek Nederweert
Kerkstraat 42, 6031 CH Nederweert
T. 0495-632696,
E. info@apotheeknederweert.nl,
W. www.apotheeknederweert.nl

Op werkdagen van 08.30-18.30 uur geopend en op zaterdag van 10.00-14.00 uur!
Bezoek ons ook op Facebook: www.facebook.com/apotheeknederweert