Wat is autobiografisch luisteren?

Autobiografische luisteren wil zeggen dat je luistert en reageert vanuit jouw unieke referentiekader. Het is een menselijke, automatische reactie waarbij je informatie ordent door deze direct te koppelen aan je eigen ervaringen. Er is weinig tot geen ruimte voor de ander.
Ieder mens heeft een persoonlijk beeld van de wereld en idee van de waarheid. Dit vormt jouw referentiekader. Dat ontstaat in de loop der jaren door het geheel aan kennis, ervaringen, interpretaties, normen, waarden en verwachtingen die je vergaart.

Autobiografisch luisteren is een automatisch vervolg op de eerste impuls die in je opkomt. Voordat je het goed en wel doorhebt ga je mee in die eerste impuls. Hoe zoiets in zijn werk gaat? En of dit ook jou gebeurt? Hoogstwaarschijnlijk wel. De ene keer herken je jezelf wellicht in degene die het verhaal van een ander overneemt. In een ander gesprek herken je jezelf misschien als iemand die geen ruimte kreeg.
Ik geef je twee voorbeelden.

Je bent net terug van vakantie en een collega vraagt je in de pauze hoe je vakantie was en waar je bent geweest. Je antwoordt enthousiast dat je net terug bent van Cyprus. Die collega kent het eiland blijkbaar ook. Al snel neemt hij het gesprek van je over. Misschien viel hij je zelfs in de rede en was je niet klaar met je antwoord. Hij toont geen interesse in jouw reiservaringen. Enigszins teleurgesteld loop je weer terug naar je werkplek.

Een ander voorbeeld. Je vraagt aan iemand, van wie je weet dat ze niet lekker in haar vel zit, hoe het met haar gaat. Uit eigen ervaring weet je dat het niet prettig is als het leven andere plannen lijkt te hebben. Maar gelukkig voel je je weer goed.
De vragen die je aan haar stelt en al jouw andere reacties die daaruit voortvloeien koppel je direct aan die periode waarin jij het zwaar had. Je overspoelt de ander met allerlei goed bedoelde, maar ongevraagde adviezen. De ander trekt zich steeds verder terug en voelt zich niet gehoord en begrepen.

Betrek je alles wat er gezegd wordt op jezelf én koppel je dit direct aan je eigen ervaringen dan ben je voornamelijk met jezelf bezig. Er is dan geen ruimte voor de ander. Er is geen oprechte interesse in andermans verhalen. Jouw vragen zijn misschien wel onderzoekend maar hebben als doel de antwoorden af te zetten tegen jouw referentiekader. Niet om iets nieuws te horen of te leren. Kenmerkend voor het gevoel van de ander in zulke gesprekken is dat deze zich niet gehoord en gezien voelt, en al helemaal niet begrepen.

Autobiografisch luisteren gebeurt automatisch
Het valt daardoor vaak niet eens op. Dat wordt ook duidelijk in de lessen mindfulness en communicatie. Het zijn die momenten waarop je spontaan opmerkingen eruit flapt zoals: ‘O ja, dat ken ik. Weet je wat ik toen heb gedaan?’ Misschien was het helemaal niet jouw bedoeling om het gesprek over te nemen. Je bent je van geen kwaad bewust en hebt totaal niet door dat je de ander in zijn verhaal beperkt.

Het kan ook anders!
Hierbij kan mindfulness helpen. Het tegenoverstelde van autobiografisch luisteren is empathisch luisteren. Dan maak je ruimte voor de ander en is er aandacht voor het verhaal en de beleving. Zonder jezelf helemaal te verliezen kun je aandacht hebben voor je eigen perspectief en het perspectief van een ander.
In tegenstelling tot autobiografisch luisteren gebeurt empathisch luisteren doorgaans niet vanzelf. Daar is een bewuste actie voor nodig. Herkenning herinnert je om niet mee te gaan in dat automatisme. En zelfs op het moment dat je merkt dat je al volop de rol van een autobiografisch luisteraar hebt aangenomen, kun je op dat moment nog steeds besluiten het anders te doen. Dan geef je ruimte en vraag je bijvoorbeeld aan de ander hoe het voor hem was.

Waar herken je iemand aan die empathisch luistert?
Er is oprechte aandacht en interesse in jou en jouw verhaal. Je voelt de ruimte die er voor je is. Je laat elkaar uitpraten. Vragen zijn uitnodigend en helpen je jouw verhaal te vertellen over wat er is gebeurd en hoe je dit hebt beleefd.
Een empatisch luisteraar wil jou begrijpen. Hij stelt vragen en luistert met volle aandacht om te kunnen horen en voelen wat je zegt. Dat is compleet anders dan luisteren om te reageren. Sommige mensen vragen hiervoor mijn hulp.

– Lisette –

Agenda
29 september start er een nieuwe groep met een mindfulness training.
Heb jij meer behoefte aan coaching, maak dan een afspraak via Coachfinder.
Heb je interesse in onze nieuwsbrief meld je dan hier aan.

In de rubriek ‘Mindfulness’ schrijft Lisette Poell over haar werk in de praktijk ‘Jij bent Oké’. Ze geeft tips hoe Mindfulness te integreren is in het dagelijks leven. Lisette is gediplomeerd coach/counselor en Mindfulness Based Cognitive Therapist/trainer en is aangesloten bij de beroepsorganisatie NOBCO. Naast (online) coaching geeft ze trainingen en workshops op het gebied van Mindfulness, communicatie en intuïtief schrijven. Ze werkt vanuit verschillende locaties. In haar werk betrekt ze, waar mogelijk, de natuur. Nieuwsgierig geworden? Kijk op de website www.jijbentoke.nl  en ook op Facebook , LinkedIn en ook op Instagram. Je vindt haar profiel ook op Coachfinder, een initiatief van Psychologie Magazine. Heb je een vraag of opmerking stuur me een mail.